İlaç mühendisliği; ilacın analitik ve kalite kontrol süreçlerini keşfetmeye, formüle etmeye, üretmeye ve ilaç üreten üretim alanlarını tasarlamaya, inşa etmeye ve de geliştirmeye odaklanan bir mühendislik dalıdır. Kimya mühendisliği, biyomedikal mühendisliği, ilaç bilimleri ve endüstri mühendisliği alanlarını kullanır.
İlaç mühendisliği ile diğer mühendislik dalları arasındaki en önemli ayrımlardan biri, ilaç endüstrisinin iyi üretim uygulamaları (GMP) için katı gereksinimleridir. Bir ilaç mühendisi olarak başarılı olmak ve üretilen ilacın hastalar için güvenli olduğundan emin olmak için giderek daha karmaşık GMP taleplerini karşılayabilmeniz gerekir. GMP değerlendirmeleri, erken kavramsal tasarımdan farmasötik kalite sisteminin uygulanmasına ve yürütülmesine kadar tüm tasarım aşamalarında hayati öneme sahiptir.
İlaç mühendisleri, kimyasal ve biyolojik bileşenleri farmasötik ürünlere ve tedavilere dönüştüren süreçlerde çalışır. Sağlık uzmanları ve bireyler daha sonra çeşitli hastalıkları ve tıbbi sorunları tedavi etmek için bu ürünleri satın alırlar. Bir ilaç mühendisinin üstlendiği kesin görevler, beceri setine ve kuruluşun taleplerine bağlı olarak önemli ölçüde değişir.
Bazı ilaç mühendisleri, yeni ilaçlar ve ilaç bileşenleri oluşturmak için sıklıkla diğer eczacılık uzmanlarıyla iş birliği yaparak doğrudan ürün geliştirmede çalışırlar; diğerleri ise başkalarının ürünleri üretmek ve teslim etmek için kullandığı binaları, ekipmanı ve üretim süreçlerini geliştirmeye ve sürdürmeye çalışır. Bu adım, üretim süreçlerindeki veya ekipmandaki herhangi bir hatanın ürün kalitesini ve kuruluşun itibarını önemli ölçüde etkileyeceği düşünüldüğünde çok önemlidir. İlaç mühendisinin sorumluluklarından bazıları aşağıda özetlenmiştir:
Ürün anlayışına ve fikrine yardımcı olmak
Ürünü araştırmak ve test etmek
Ürün geliştirmenin ilerlemesini izlemek
Ürün kalitesini kontrol etmek
Ürün kompozisyonunun ve ambalaj etiketlerinin tasarlanması
Üretim kabiliyetlerini büyütmek için tesis iyileştirmelerini araştırmak ve uygulamak
Tesisin personel için güvenli olmasını sağlamak
Ürünü üretmek
Müşteriler için olası riskleri ortadan kaldırmak
Mevzuata uygunluğun ve ürün güvenliğinin sağlanması
Ürünü paketlemek
Ürün sunumunu tanımlamak
Kalite güvencesine yardımcı olmak
Üretim sürecinde hangi teknolojik araçların kullanılacağının belirlenmesi
İlaç mühendisi nerede çalışır?
İlaç mühendislerinin üretimine yardımcı oldukları ürünlerin doğası gereği, sıklıkla teknolojik olarak gelişmiş tesislerde çalışırlar. Bu tesisler, üretilen ürünlerin kazançlı, güvenli ve yasal gerekliliklere uygun olmasını sağlamak için tipik olarak en son teknoloji, prosedürler ve yazılım çözümlerini kullanır. Ancak ilaç sektöründe, özellikle araştırma ve geliştirmede şiddetli bir rekabet var. Sonuç olarak, bu tesisleri ziyaret etmeye yetkili kişiler sadece ilaç mühendisleri ile geliştirme ve işletmede görev alan kişilerdir.
İlaç mühendisi olmak için hangi becerilere ihtiyacınız var?
Bir ilaç mühendisi olarak, görevinizde başarılı olmak için çeşitli teknik ve sosyal becerilerden yararlanabilirsiniz. Aşağıdaki becerileri geliştirmeyi düşünebilirsiniz:
· Endüstri Bilgisi
Bir işe alım müdürü, endüstri bilginizi değerlendirerek bir ilaç mühendisi olarak çalışmak için kalifiye olup olmadığınızı belirlemelidir. Bir mühendislik pozisyonu için genellikle kimya, mühendislik, biyokimya, matematik ve kimya mühendisliği gibi disiplinlerde sağlam bir temel gereklidir. Sektörde iş başında deneyiminiz yoksa, hangi yeteneklerinizin en alakalı olduğunu değerlendirip belirleyebilir ve özgeçmişinizde vurgulayabilirsiniz. Ayrıca, sektördeki becerilerinizi ve sektöre bağlılığınızı doğrulamak için sektörle ilgili elde ettiğiniz sertifikaları vurgulayabilirsiniz.
· Teknik Beceriler
İlaç mühendisliğindeki teknik beceriler; sağlam bir eğitim, sertifikalar ve ilgili sektörlerde önceden deneyim anlamına gelir. İlaç bileşimi, düzenleyici çerçeve, sağlık ve güvenlik protokolleri ile pratik olarak uygulanabilecek GMP uygulamaları hakkında bilgi sahibi olmanız beklenmektedir. İlaç mühendisi olmak için ilk kalifikasyonunuzu biyokimya, kimya veya kimya mühendisliği gibi alanlarda alabilirsiniz. Beceri setinizi daha da genişletmek ve kişisel itibarınızı geliştirmek için seçtiğiniz niş alanında yüksek lisans derecesi almayı da düşünebilirsiniz.
Başvurunuzu göndermeden önce iş tanımını incelemeye ve rol için gerekli teknik becerilere hakim olup olmadığınızı doğrulamaya dikkat edin. Belirli becerilere sahip olmadığınızı fark ederseniz, beceri setinizi genişletmek için ileri eğitim almayı, kurslara kaydolmayı veya bir sertifika almayı düşünebilirsiniz. Sonuç olarak, rolünüzde başarılı olmak için gerekli tüm teknik becerilere sahip olduğunuzdan emin olun.
· Problem Çözme Yetenekleri
Günlük görevlerinizin çoğu; bir durumu değerlendirmeyi, fırsatları ve sorunları tanımayı ve nihayetinde olası engellerin üstesinden gelmek için çözümler bulmayı içerir. Bu nedenle mükemmel problem çözme becerileri bir ilaç mühendisi olarak geliştirebileceğiniz en önemli yeteneklerden biridir. Sorunları hızlı bir şekilde tespit etmeniz ve günlük çalışmanızdaki engellerle başa çıkmanız çok önemlidir.
· Takım Çalışması Becerileri
Projelerinizin çoğunda, ister üretim ister ürün geliştirme odaklı olsun, diğer dahili ve harici profesyoneller ve uzmanlarla bir ekip ortamında çalışabilirsiniz. İşbirliği yapabilmeniz, değerli katkılar sunabilmeniz ve diğer insanlarla uyumlu bir şekilde çalışabilmeniz için bir ekip içinde çalışma yeteneğine ihtiyacınız vardır. Bu, teslimatların önceden belirlenmiş zaman çizelgesi içinde ve yüksek standartlarda karşılanmasını sağlamak için kritik öneme sahiptir.
· Detaylara Dikkat
Genellikle ayrıntılara ekstra dikkat gerektiren karmaşık projelerde çalışıyorsunuz. Küçük ayrıntıların, çıktılarınızın başarısı ve etkinliği üzerinde büyük etkisi olabilir. İlaç sektöründe çalıştığınız için görünüşte küçük kusurlar müşterilerinizin sağlığı ve işvereninizin itibarı üzerinde çok olumsuz bir etki bırakabilir.
· İletişim Yetenekleri
Kendinizi sık sık kuruluş ve kamu ihtiyaçları arasında bir bağlantı görevi yürütürken buluyorsunuz. Planlayabilmeniz, ürün fikri ortaya koyabilmeniz, pazar boşluklarını doldurabilmeniz ve fikirleri etkili bir şekilde iletebilmeniz gerekiyor. Görevinizi başarılı bir şekilde yerine getirmek, özellikle temel teknik uzmanlığa sahip olmayan yönetim yöneticileriyle etkileşim kurarken, iletişim kapasitesi gerektirir. Etkili iletişim aynı zamanda yanlış anlama ve yanlış iletişim olasılığını da azaltır.
· Sürekli Öğrenme Tutkusu
İlaç mühendisliği hızla genişleyen bir alandır. Yeni teknolojiler ortaya çıktıkça ve mevcut olanlar geliştikçe ilaç mühendisliği sektörü sürekli olarak gelişmektedir. Hayat boyu öğrenen bir zihniyeti benimserseniz işverenleriniz tarafından daha fazla değer görmeniz muhtemeldir. Alakalı kalmak ve rolünüzde başarılı olmak için yeni yetenekler öğrenmeli ve sürekli istekli olmalısınız.
· Yenilik
Her zaman daha iyi ve daha etkili ilaçlar yapma arzusu vardır. Yaratıcı ve yenilikçi düşünme yeteneği en uygun çıktıları sağlamak için son derece önemlidir. Kapsamlı endüstri bilgisi ve yenilikçi bir zihniyet ile donatılmış olarak gerekli ilaçları ve ilaçları üretmek için deneyimleri yeni yollarla entegre edebilir ve bunlardan yararlanabilirsiniz.
Eczacılık ve İlaç Mühendisliği Arasındaki Fark Nedir?
İlaç mühendisleri, bilimsel ve teknik ilkeleri kullanarak bir ilacın geliştirilmesine yardımcı olur. Eczacılar ise doktorlardan gelen reçeteleri kontrol eder, hastaların doğru dozu almalarını sağlar ve ilacın kötüye kullanımını önler. Benzerliklere gelince, bu mesleklerin her ikisinin de organik kimya çalışmayı gerektirmesi ve hastaların yaşamlarını iyileştirmeye yönelik ortak bir hedef tarafından yönlendirilmeleri bakımından örtüşmektedir. İlaç üretimi açısından gerekli kimya bilgisine iki meslek grubu da sahiptir. İlaç mühendisliği için bu eğitimi alanlar daha çok teknik olarak alırken, eczacılık eğitimi alanlar insan sağlığı üzerine alırlar. Bir noktada kesiştikleri ve birbirlerine yakın oldukları nokta ise: Türkiye’de ilaç mühendisliğine en yakın meslek eczacılıktır. Çünkü ilaç geliştirmede görev alan ilaç mühendisleri gerekli ilaç geliştirme bilgilerine ve temel teknik teknolojik malzemelerinin kullanımının bilgisine sahiptir. Bu sebeple Türkiye’de ilaç mühendisliğinin temel öncüleri eczacılardır.
İlaç Mühendisliği İyi Bir Kariyer Yolu Mu?
İlaç sektörü büyük bir ekonomik güçtür ve ilaç mühendisleri sektörün önemli bir bileşenidir. İlaç endüstrisi, en zorlu finansal çalkantılarda bile döngüsel aksaklıklardan etkilenmediğinden bu rolde daha fazla iş güvenliği duygusunun keyfini çıkarabilirsiniz. Ayrıca kariyerinizde ilerlemek için sayısız fırsat var. İlaç mühendisi olmak için herhangi bir şey yapmadan önce, bu kariyeri sürdürmenin risklerinin farkında olmanız önemlidir. Her tür mühendis yüksek bir standarda tabiyken, eczacılık mühendisleri daha da yüksek bir standarda tabidir çünkü işiniz insanların sağlığını ve esenliğini doğrudan etkiler. Basitçe söylemek gerekirse, işinizin hayatları sona erdirmenin yanı sıra kurtarma potansiyeli de vardır. İşte tam da bu yüzden işin getirdiği sorumluluk çok ağırdır. Ürün güvenliği ve kalitesinin yanı sıra mevzuata uygunluğu sağlamanız beklenir.
Türkiye'de İlaç Mühendisliği
Türkiyede ilaç mühendisliği bölümüne özel bir fakülte biriminin olmaması yanı sıra ISPE Sağlık Bilimleri Derneği Kurucusu ve Onursal Başkanı Dr. Ünsal HEKİMANöncülüğünde İstanbul Üniversitesi Eczacılık Fakültesi ile ISPE iş birliği çalışmalarına başlanmış ve ilaç mühendisliği üzerine dersler ve bilgilendirmeler hızla arttırılmıştır. Bu sayede Türkiye’de eczacılık dendiğinde akla gelen eczane eczacılığı kavramı ve kalıpları kırılmaya başlanmıştır. Bu sayede sektörde ihtiyaç duyulan eczacıların kimya bilgisi, sanayideki boşluğu doldurmaya başlamış ve mühendislerle harika işler ortaya çıkarılmıştır.