3) Üniversite yıllarına tekrar dönme imkanınız olsa neyi farklı yapmak isterdiniz? Pişman olduğunuz bir şey var mı?
Kesinlikle var. Erasmus’a gitmek isterdim. Aslında 5. sınıfta Erasmus Staj Hareketliliği Programı için hak kazandım ama yurt dışında başvurduğum yerlerden geri dönüş alamadım. Şu an da “Keşke daha önce sınava girseymişim, şansımı daha önceki yıllarda deneseymişim” diyorum. Farklı olarak yapmak istediğim en büyük şey bu olurdu sanırım. Yine de okulda gerçekten keyifli ve öğretici 5 yıl geçirdiğimi düşünüyorum. O yüzden çok fazla bir pişmanlığım yok😊
 
4) Endüstri eczacısı olmaya ne zaman karar verdiniz ?
Aslında üniversiteye başlamadan önce, tercih listemi oluştururken karar verdim diyebilirim size. Eczacılık tercihimin gelip gelmeyeceğinden bile emin değilken ben endüstride çalışmaya kararlıydım. Tercih listemi oluştururken kendime en uygun meslek için araştırma yapıyordum ve o dönemde tıp veya diş hekimliği okumanın bana çok uygun olmadığını düşünüyordum. Tercihlerimi oluştururken çok kararlı olmasam da, eczacılığı kazandığımda gerçekten çok mutlu olmuştum. Hem biyoloji hem de kimya gerçekten ilgi alanım olan konulardı. Bu nedenle eğitim hayatımdan da çok keyif aldım. Fakültenin ilerleyen yıllarında ise tüm dersler içinde en sevdiğim ders farmasötik teknoloji olmuştu. Bu sevgi de bir yerde beni endüstriye yönlendirdi.
 
5) Üniversite boyunca yaptığınız stajlardan bize bahsedebilir misiniz? Endüstride staj yapmış olmanızın daha sonrasında size bir avantajı oldu mu?
İki yaz döneminde eczanede ve bir yaz döneminde ise üretimde staj yaptım. Uzun dönem stajımı ise GSK'da medikal departmanda tamamladım. Üretim stajımı üçüncü sınıfın yazında Abdi İbrahim'de gerçekleştirmiştim. İlk kez orada firma kültürünü öğrendim aslında. Yirmi günlük bir stajdı ama ilacın ilk aşamadan itibaren nasıl üretildiğini öğrendiğim için kendimi çok şanslı hissediyorum ve bu stajın bana gerçekten değer kattığını düşünüyorum. Ancak çok kısa bir staj olması nedeniyle endüstride hangi departmanda devam edebileceğime karar vermem için yeterli bir süre değildi.
Daha sonrasında dördüncü sınıfta okulumuzda düzenlenen İlaç Sektöründe 360 Derece Programına katıldım, bu programla hem departmanları tanıma hem de sektörde çalışan kişilerle tanışma fırsatımız olmuştu. Sonrasında ise bu programın sayesinde ise beşinci sınıfta GSK'da medikal departmanında staj yapmaya hak kazandım.
Medikal departmanda ilk başladığımda, çalışma düzeni hakkında pek fazla bilgiye sahip değildim. Bu durum benim için ilk başta bir dezavantajdı ancak birlikte çalıştığım kişilerin desteğiyle o dönemi başarıyla geçirdiğimi düşünüyorum. Bu stajıma Haziran 2019'a kadar devam ettim. Stajım boyunca medikal departmanda medikal liderler ve medikal departman asistanları ile çalışma fırsatım oldu. Medikal sözleşmelerin hazırlanmasında, medikal liderlerle beraber tanıtım materyallerinin kontrolünde, ruhsatlandırma departmanından gelen kısa ürün bilgileri ve kullanma talimatlarının medikal kontrollerinde, eczacı ve hekimlerden gelen bilgi taleplerinin karşılanması konularında yardımcı oldum. Stajımın son döneminde ise farmakovijilans departmanına ufak bir destekte bulunmuştum.
Genel olarak özetlemem gerekirse, staj boyunca çok fazla şey görüyorsunuz, öğreniyorsunuz ve bu bakış açınızı genişletiyor. Medikal departmanda staj yapmanın bu nedenle çok iyi bir fırsat olduğunu düşünüyorum. Stajımın ardından, şimdiye kadar ki her iki rolüm de aslında stajyerken yapmış olduğum veya destek olduğum görevlerdi. Bu nedenle, staj sürecinde öğrendiklerim beni şu anki iş hayatıma hazırlamış oldu.
 
6) İşe alım sürecinde zorluklar yaşadınız mı?
Aslında bu konuda çok fazla zorluk yaşadığımı söyleyemem. İlaç Sektöründe 360 Derece Programı sonrasında medikal departman stajıma hak kazanmıştım, sonrasında ise stajımın sağlamış olduğu katkı ile işe alım sürecim gerçekleşti.
 
7) Sizce ilaç sektöründe yeterli sayıda eczacı çalışıyor mu? Sektörde bir eczacı açığı söz konusu mu?
Bence sektörde her zaman için eczacıya ihtiyaç var. Bunu endüstride staja başladıktan sonra çok daha net fark ettim. Öncesinde dinlediğim konuşmalarda, gittiğim kongrelerde her zaman “Sektörde eczacıya ihtiyaç var.” gibi kalıplaşmış cümleleri duyuyordum ama neden bu kadar sık kullanıldığını tam olarak anlayamıyordum. Endüstri stajıma başladıktan sonra gerçekten çok yönlü bir eğitim aldığımızı ve çok farklı bakış açılara sahip olduğumuzu fark ettim. Fakülte hayatımız boyunca aldığımız tüm alan derslerimiz bizleri sektör için hazırlıyor. Bu yüzden bir eczacının tüm departmanlarda çalışabileceğine, böyle bir altyapıya sahip olduğuna inanıyorum. Sektörde eczacılar var ama neden daha fazla olmasın? Bilgilerimiz gerçekten kıymetli, ilaca karşı olan bakış açılarımız gerçekten çok farklı. Bir ilacın geliştirilme serüvenini en başından itibaren öğreniyoruz. Bu farmakognozide gördüğümüz bitkilerden başlayıp, farmasötik teknolojide gördüğümüz ilaç üretim aşamalarına kadar devam ediyor. Bu yüzden sektörde azımsanamayacak düzeyde fark yarattığımızı ve yaratacağımızı düşünüyorum.
 
8) Sektörde zorlandığınız zamanlar oldu mu?
Her işte olduğu ve olabileceği gibi elbette oldu. Staj dönemimde de, iş hayatımda da. Bu noktada çalıştığınız ekibin yaklaşımının, onların sıcakkanlılığının ve anlayışının kesinlikle çok önemli olduğunu düşünüyorum. Zorluk hastanede de, eczanede de her yerde olacaktır. Ancak birlikte çalıştığınız kişiler size ne kadar destek oluyor, size ne kadar anlayış gösteriyor ve birlikte nasıl çözüme ulaşıyorsunuz bunlar çok önemli. Bu yüzden firmada çalışırken de ekip ruhunun her zaman önem arz ettiğini düşünüyorum.
Bu duruma bir örnek vermem gerekirse, doğrudan yöneticimin olmadığı bir dönemde direktörümüze bağlı olarak çalışıyorduk. O dönemde yeni mezun bir çalışan olarak direktörlerin ulaşılmaz olduğunu düşünürdüm ancak direktörümüzün, yeni mezun olmuş birine karşı mükemmel bir yaklaşımı vardı. Bu yüzden onunla çalışma fırsatı elde edebildiğim için kendimi çok şanslı hissediyorum. Aslında bu durum, biraz da krizi fırsata çevirmek gibi düşünülebilir. 😊
 
9) Departman seçimine nasıl karar verdiniz?
Hem staja başlangıç hem de işe alım sürecimde medikal departman biraz denk geldi diyebilirim. Medikal Departmanda staj yaparken mutluydum ve stajımdan keyif alıyordum o yüzden iş teklifi geldiği zaman reddetmeyi hiç düşünmedim ve devam etmemin benim için çok güzel olacağını düşünüyordum. İş teklifi aldığım dönemin öncesinde yoğun bir iş arayışı içerisindeydim ve o süreçte çok farklı departmanlara da iş başvurularında bulunmuştum. Şu an bulunduğum konumdan oldukça mutluyum.
 
10) Çalıştığınız departmanın sizi çeken ve sevdiğiniz tarafları nelerdir?
Medikal Bilgi ve Farmakovijilans Yöneticisi olarak çalışırken, telefon veya e-posta üzerinden, bildirim sahiplerinin medikal bilgi taleplerini karşıladığımda gerçekten bir tatmin duygusu oluşuyordu. Çünkü insanlar firmanıza ulaşıyor, sizden medikal alanda bir talepte bulunuyorlar ve bir yanıt bekliyorlar. Bu soruları uygun bir şekilde yanıtlamanın kıymetli olduğunu ve tatmin edici olduğunu düşünüyordum.
Şu an Medikal İçerik Yönetici olarak çalışmaktayım, bu görevimde ise her gün farklı tanıtım amaçlı veya tanım amaçlı olmayan materyallerin kontrollerini gerçekleştiriyorum ve bununla beraber farklı ürünlerle, farklı terapötik alanlarla ilgili her gün çok fazla şey öğreniyorum. Ayrıca farklı departmanlardaki kişilerle de oldukça fazla iletişimim var. Tüm bunlar benim için çok değerli ve keyif verici.
 
11) Pandemi süreci ile birlikte dünya yepyeni bir düzene adım atmış oldu. Sizce bunun ilaç endüstrisine yansıması nasıl olacak? Pandemi sonrasında çalışanlardan beklentiler nasıl olacaktır?
Firmalar için de, bireyler için de bence değişime kolay adapte olanlar kazanacak diyebilirim. Bu süreçte değişen koşullara hızlı adaptasyon ve iş-yaşam dengesini koruyabilmek en önemli faktör gibi duruyor şu anda benim açımdan.
Böyle bir süreçte çalışanlarının hem fiziksel hem de psikolojik sağlıklarının korunması daha da önemli bir konu haline geliyor. Örneğin biz firma olarak, mart ayından itibaren evden çalışıyoruz, şu anda kasım ayının sonundayız ve yaklaşık 8,5 ay oldu. Evden çalışmanın (tamamen olmasa da) sektörde daha da yaygınlaşacağını düşünüyorum. Şu anda online bir hayatımız olduğu için görüntülü toplantıların veya kahve sohbetlerinin hayatımızdaki yeri oldukça fazla. Dijitalleşiyoruz, hayatımız her gün değişiyor. Bizim de tüm bu süreçlere, tüm dünyada olduğu gibi, ayak uydurmamız gerekiyor.
 
12) Bize bir iş gününüzü anlatır mısınız?
Aslında bu sorunun cevabını evden çalışma ve ofisten çalışma diye iki farklı şekilde verebilirim. Normalde, ofise gittiğim dönemde, günümün 2.5 saatini yolda geçirmek durumunda kalıyordum. 7.30-16.30 saatleri arasında çalışıyordum. Aslında o dönemde, yolda harcadığım zaman oldukça fazla olmasına rağmen, iş-yaşam dengemi daha iyi kurabiliyordum.
Evden çalışma ise biraz daha farklı. En azından trafikte zamanımı harcamıyorum diyebilirim. 😊 Ama eski normalimize kıyasla düşündüğümüzde, işe sabah 8’de başladığım bir gün, bilgisayarı akşam 5’te kapatamadığım çokça oluyor. Belirli sorumluluklarımız var ve bilgisayarı kapatmadan önce onları mutlaka tamamlamamız gerekiyor.
 
Sorumluluklarımdan bahsedecek olursam eğer;
Medikal Bilgi ve Farmakovijilans Yöneticisi olarak çalıştığım dönemde, haftalık olarak düzenli toplantılarımız ve eğitimlerimiz oluyordu. Farmakovijilans alanlarında kendi sorumluluğumda olan vakaların global sisteme girişlerini gerçekleştiriyordum ve Bakanlık bildirimlerini hazırlıyordum. Medikal bilgi alanında ise bildirim sahiplerinden gelen bilgi taleplerini telefon veya e-posta aracılığı ile karşılayıp ve global sistemimize bu bildirimlerin girişlerini gerçekleştiriyordum.
Medikal İçerik Yöneticisi olarak ise, globalin hazırladığı ve bizim lokalize ettiğimiz tanıtım amaçlı veya tanım amaçlı olmayan materyallerin medikal açından kontrollerini gerçekleştiriyorum ve bu materyallerin onay süreçlerinde yer alıyorum. Aynı şekilde bu görevimde de haftalık olarak düzenli toplantılarımıza ve eğitimlerimize katılıyorum.
 
13) Staj mülakatları konusunda bize önerileriniz var mıdır?
Staj mülakatları bence çok önemli. Burada en önemli kısım kendinizi doğru ifade edebilmeniz. Okul hayatınızda yaptığınız aktiviteleri (örneğin şu an ISPE’de görev almanız gibi) belirtmeniz çok kıymetli. Elbette abartıya kaçmadan, yaptıklarınızı, ne kadar istekli olduğunuzu açık ve net bir şekilde ifade etmelisiniz. Aynı zamanda staja veya işe kabul edildikten sonra da aynı istek ve heyecanı devam ettirmek daha önemli, ben buna inanıyorum.
Tabi ki özgeçmişinizi de güncel ve dolu tutmanız gerekiyor. Artık İngilizcenin önemini belirtmeye gerek olmadığını düşünüyorum. İngilizcenizi iyi bir seviyede tuttuğunuzda global bir firmayla olan görüşmelerinizin kötü geçme olasılığının düşük olduğuna inanıyorum. İstanbul Üniversitesi Eczacılık Fakültesi’nden donanımlı bir eğitimle mezun oluyorsunuz ve bu eğitim sizi bir adım öteye taşıyor. Özgeçmişiniz katıldığınız kongreler, görev aldığınız sivil toplum kuruluşları, kulüpler, yaptığınız projelerle ne kadar dolu olursa sizin açınızdan o kadar faydalı olacağına inanıyorum. Özgeçmişinizi hem Türkçe hem İngilizce ya da doğrudan İngilizce iletmek de faydalı olabilir. Ayrıca ön yazı iletmeniz de çok etkili olacaktır. Linkedin üzerinden iletişime geçtiğiniz kişilere staj veya iş konusunda istekli olduğunuzu gösterebilirsiniz. Gelişime, öğrenmeye her zaman açık olun. 😊
 
14) Bize kitap ve film tavsiyesi verebilir misiniz?
Kitap olarak Kinyas ve Kayra, Satranç, 50 Muhteşem Kısa Hikaye’yi; film olarak ise Awakenings ve Good Will Hunting’i önerebilirim.