top of page

YORGUN BEYÄ°N HÜCRELERÄ° Ä°LE ZAMAN Ä°LÜZYONU

beyin-hucreleri-m.jpg

"Yorgun" beyin hücreleri zaman algınızı bozabilir. Beyindeki zaman, dünyanın en hassas saatlerinin sürekli tiktaklarını takip etmez. Bunun yerine bir anlığına uçuyor ve pratik olarak diÄŸerlerinde hareketsiz duruyor gibi görünür. Yeni bir araÅŸtırmaya göre, bu bozuk zaman algısı kısmen beyin hücrelerinin yorulmasından kaynaklanıyor olabilir. Çalışma ÅŸunu buluyor: Beyin aynı zaman aralığına çok fazla maruz kaldığında, nöronlar veya beyin hücreleri aşırı uyarılır ve daha az ateÅŸlenir. Bununla birlikte, zaman algımız karmaşıktır ve diÄŸer birçok aktör de zamanın neden bazen yavaÅŸ ve diÄŸerlerinde hızlı hareket ettiÄŸini açıklayabilir.

​

Beynimizin zamanı nasıl algıladığını daha yeni anlamaya baÅŸladık. AraÅŸtırmacılar, aktivitesi zaman algımızla dalgalanan nöronların ilk kanıtını ancak 2015 yılında buldu. Ancak, supramarginal girus (SMG) adı verilen küçük bir beyin bölgesinde bulunan bu nöronların beyin için doÄŸru zamanı tutup tutmadığı veya öznel bir zaman deneyimi oluÅŸturup oluÅŸturmadığı net deÄŸildi. Bu yeni çalışmada araÅŸtırmacılar 18 saÄŸlıklı gönüllü üzerinde çözmeleri için zaman illüzyonu kullandı. Katılımcıları, kan akımındaki deÄŸiÅŸiklikleri saptayarak beyin aktivitesini ölçen fonksiyonel manyetik rezonans görüntüleme cihazına baÄŸladılar.

beyin-hücre-haritası.jpg

Gönüllüler daha sonra 250 milisaniye veya 750 milisaniye üst üste 30 kez siyah bir arka plan üzerinde gri bir daire gösterildiÄŸi bir "adaptasyon" döneminden geçtiler. Bundan sonra, katılımcılara belirli bir süre için “test uyarıcısı” olarak baÅŸka bir daire gösterildi. Daha sonra, belirli bir süre boyunca beyaz gürültüyü dinlemeleri istendi ve test uyarıcısının bu beyaz gürültüden uzun veya kısa olup olmadığı soruldu. (Beyaz gürültüyü referans olarak aldılar çünkü bir iÅŸitsel uyarıcı görsel adaptasyondan etkilenmez ama görsel test uyarıcısı etkilenir.) AraÅŸtırmacıların bulgularına göre, eÄŸer bu süre boyunca test uyarıcısı adaptasyon uyarıcısına benzer uzunluktaysa, supramarjinal girustaki aktivite azalır. DiÄŸer bir deyiÅŸle, bu bölgedeki nöronlar gri daireye ilk maruz
kaldıklarından daha az ateÅŸlenir. Japonya'daki Ulusal Bilgi ve Ä°letiÅŸim Teknolojileri Enstitüsü Bilgi ve Sinir AÄŸları Merkezi'nde biliÅŸsel sinirbilimci olan baÅŸ yazar Masamichi Hayashi, bu tekrarlamanın o zamana duyarlı olan "nöronları yorması" olduÄŸunu söyledi. Ancak "diÄŸer sürelere duyarlı diÄŸer nöronlar hala aktifti." Live Science'a bir e-postada, etkinlik seviyesindeki bu fark, katılımcıların zaman algısını bozduÄŸunu söyledi. Beynin uyarlandığı süreden daha uzun bir uyarıya maruz kalırsa, katılımcı zamanı fazla tahmin eder ve daha kısa bir uyarana maruz kalırsa, katılımcı zamanı hafife almıştır. Bu, gerçek dünyadaki zaman algımızı bozabilir. ÖrneÄŸin, piyano konserindeki bir seyirci müzikal bir tempoya adapte olabilir. Hayashi " MüziÄŸi doÄŸru tempoda çalıyor olsanız bile, dinleyiciniz daha hızlı tempolu bir müziÄŸe maruz kaldıktan sonra müzikal temponuzu gerçekte olduÄŸundan daha yavaÅŸ hissedebilir." diyor.

nöron-1334x1000.jpg

"Ancak bu noktada nöron yorgunluÄŸunun çarpık zaman algısına neden olduÄŸunu söyleyemeyiz çünkü çalışmamız sadece nöron yorgunluÄŸu ile öznel zamanın çarpıtılması arasında bir korelasyon gösterdi. Bir sonraki adımımız nedensel iliÅŸkiyi incelemektir. Beyinde tek bir zaman algısı yaratmak için birden fazla mekanizmanın çalışıyor olması da mümkün. ÖrneÄŸin, önceki bir Live Science raporuna göre, zaman algımız beklentilerimiz ile yakından iliÅŸkili olabilir. Beyindeki kimyasallardan hatta beyin hücrelerinin birbirini harekete geçirme ve bir aktivite gerçekleÅŸtirirkenki aÄŸ oluÅŸturma hızından da kaynaklanıyor olabilir. Bu soruyu ele almak, gelecekteki araÅŸtırmalar için önemli bir yön olacaktır." diyor Hayashi.


Kaynakça: https://www.livescience.com/neuron-fatigue-time-perception-brain.html

bottom of page