ISPE Türkiye Eski Başkanı Buket Hekiman Bakraktar ‘ın Röportajı
• Kendinizden bahseder misiniz -Kariyerinizden, ilgi alanlarınızdan ve ISPE ‘ye olan coşkunuzdan ?
İstanbul 'da Notre Dame de Sion Fransız Lisesi 'nden mezun oldum, ancak uluslararası faaliyetlere olan ilgim çok daha erken başladı. Notre Dame de Sion Fransız Lisesi 'nde, ben bir AFS kültürler arası program öğrencisiyken değişim öğrencisi olarak bir yılımı Pennsylvania ABD 'de Conestoga Lisesi 'nde okuma şansına eriştim. Erken yaşta uluslararası bir ortama maruz kalmam bana kültürler arası anlayış ve iyi interaktif beceriler sağladı. Ben her zaman kimya, biyoloji ve sağlık bilimleri alanlarına ilgi duydum, bu ilgi alanım daha sonra Istanbul Üniversitesi 'nde Eczacılık Fakültesinde okumama neden oldu, ayrıca uluslararası alanda deneyimlerimi genişletmeye devam ettim .Üniversitede ERASMUS değişim programı ile gittiğim Farmasötik ve Biyolojik Bilimler Fakültesi, Lille Fransa Üniversitesi 'nde derslerimi takip ettim. Lille 'de ise, Laboratoires Boiron 'da Homeopatik ilaçların üretimine odaklanan stajımı tamamladım. İstanbul Üniversitesi Eczacılık Fakültesi 'nden mezun olduktan kısa bir süre sonra, İstanbul Üniversitesi ‘nde Fitoterapi yüksek lisans programını tamamladım. Yüksek lisans diploması için çalışırken, Istanbul Türkiye 'de ilaçlar için bir sözleşme imalat organizasyonu olan PharmaVision 'da çalışmaya başladım, babam Dr. Ünsal Hekiman o sırada şirketin genel müdürü ve CEO 'su pozisyonundaydı. Kalite operasyonları ve teknoloji transferleri gibi teknik departmanlarda deneyim edindikten sonra, yeteneklerimi daha da geliştirmeye karar verdim ve İstanbul 'da Boğaziçi Üniversitesi 'nde Executive MBA programını tamamladım ve bu da beni Pharmavision'da Genel Koordinatör olarak mevcut pozisyonuma götüren daha geniş bir bilgi edinmeme yardımcı oldu. Rotary International'dan başlayarak her zaman müfredat dışı liderlik pozisyonlarına dahil oldum. 2007-2008 yılları arasında İstanbul Rotaract Kulübü Başkanı olarak görev yaptım. Bu sırada kulübümüz çeşitli sosyal ve uluslararası projelere layık görüldü. Üniversite yıllarımda Türkiye'deki ISPE Öğrenci bölümünün kuruluşundan bu yana ISPE topluluğunun bir parçasıyım. ISPE, farmasötik alanında kariyerimi sürdürmek ve ilerletmek için en iyi organizasyondu.
• Duyduğumuza göre babanız ISPE’nin eski bir üyesiymiş. Babanızın ISPE’nin içinde yer alıyor oluşu sizin bu topluluğa olan ilginizle bağlantılı mı? Babanızla beraber konferanslara ve diğer ISPE etkinliklerine katılıyor musunuz?
Evet, babam Dr. Ünsal Hekiman ISPE Türkiye Birliğinin 2005 yılındaki kurucusu. O zamanlar ben İstanbul Üniversitesinde okuyordum ve 2007 yılında resmi olarak tanınmış olan Öğrenci Kulübüne katıldım.2008-2009 yılları arasında İstanbul Üniversitesi Eczacılık Fakültesinde ISPE Öğrenci Birliği başkanı olarak görev yaptım.Babam halen Türkiye Birliği Başkanı olarak görev yaparken katıldığımız yıllık toplantılardan birinde görevim süresince yapmış olduğum faaliyetler için “ISPE 2009 Yılın En İyi Öğrenci Kulübü Ödülü” nü almaktan gurur duyduk.Daha sonra Prof. Dr. Ahmet Araman ve Ecz. Fatma Taman sırasıyla birliğimizin liderliğini üstlenirken 2011-2018 yılları arasında Birliğin Genel Sekreteri olarak gururla çalıştım. Bu arada ISPE’nin bölgesel çalışma gruplarına da katıldım ve ISPE’nin Avrupa Liderlik Takımı ve Euroforum’daki rollerime ek olarak 2012-2013 yılları arasında ISPE Avrupa Birliği Konseyi Eş başkanlığı ve 2013-2014 yılları arasında ISPE Avrupa Birliği Konseyi Başkanlığı yaptım.2018 yılında ISPE Türkiye Birliği Başkanı olarak şeçildim ve şunu söyleyebilirim ki birliğimizin onursal başkanı ve kurucusu babam Dr. Ünsal Hekiman birliğimizin her zaman büyük bir destekçisi olmuştur ve hala ara sıra yerel etkinliklerimize katılmaktan büyük zevk alır.
• Türkiye'deki ilaç endüstrisi hakkındaki düşüncelerinizi bizimle paylaşabilir misiniz?
Türk ilaç endüstrisi, üretim ve teknoloji açısından mevcut uluslararası standartlara tamamen uygundur. Uzun süredir devam eden üretim kültürü ve son teknoloji altyapısı ile Türk ilaç endüstrisi, yaklaşık 500 kuruluş ve 35 bin çalışan tarafından uluslararası standartlarda 81 tesiste 11 binden fazla ürün üretmektedir.Küresel ilaç pazarı 1,2 trilyon Dolar'a ulaşırken, Türkiye diğer ülkeler arasında 17. sırada yer alırken, 2018 yılında 2.3 milyardan fazla ilaç satıldı. Gelişmiş pazarlarda üretilen ürünlerle eşit olarak, ülkenin beşeri sermayesinin ve en son teknolojinin kalitesi sayesinde, Türkiye şu anda AB ve ABD de dahil olmak üzere 160'dan fazla ülkeye ilaç ihraç etmektedir.İyi Üretim (GMP) uygulamaları 1984 yılında Türkiye'de uygulanmaya başlamış olup, daha sonra 1995 yılında AB ilaç direktifleri ve yönergelerinin uygulanması ile takip edilmektedir. Eczaneleri reçeteli ve reçetesiz ilaçlar için satış noktaları olan Türkiye, dünyada uçtan uca ilaç takip sistemi uygulayan ilk ülke oldu.2010 yılında, PharmaVision olarak, yeniliğe ve dakikliğe olan bağlılığımızın somut bir göstergesi olarak, tüm ambalaj hatlarımızda yeni sistemi uygulayan ilk fabrika olmaktan gurur duyuyoruz. Tüm iş ortaklarımız ile toplam müşteri memnuniyeti ve güven kazanma, ürünlerimizin kalitesi ile faaliyetlerimizin tamamını kalitesi ile kalmayıp, aynı zamanda mükemmellik anlayışımız paylaşırken 40'tan fazla müşteri adına yerel ve uluslararası ilaç pazarında üretim hizmetleri sağlayan bir kuruluş olarak, sürekli teknolojik gelişmeler ile toplum ve iştiraklerimiz yararlanmak istiyoruz.2018'in başında, Türk sağlık kurumu, Özellikle Türk ilaç ve Tıbbi Cihazlar Ajansı, 51. Katılımcı Otoritesi olarak PIC/s'ye katıldı. Bu üyeliğin, ülkemizin ilaçlara yönelik ihracat odaklı gelecekteki üretim hedeflerinin gerçekleştirilmesinde önemli bir kilometre taşı olduğuna inanıyoruz.
• ISPE Türkiye Birliği ‘nin faaliyetleri, çabaları ve büyümesi hakkında biraz bilgi verebilir misiniz?
ISPE Türkiye Birliği, 2005 yılında ISPE’nin 21. Birliği olarak açıldı. Ana odağı eğitim ve öğretim olarak açılan birliğimiz tüm beklentileri aşarak, 200 üyeye ulaşan bir üyelik profili ile sonuçlanarak çeşitli alanlarda olağanüstü ilerleme kaydetmiştir. Bu ilerleme esas olarak yılda iki kez düzenlenen eğitim seminerleriyle bağlantılıdır. Bu seminerlerde konu uzmanları aracılığıyla ilaç endüstrisinin trend konularını sunuyoruz.Birliğimiz Türkiye'deki çeşitli üniversitelere İlaç Mühendisliği kavramını ve ilgili faaliyetleri tanıtmak ve İstanbul Üniversitesi Eczacılık Fakültesi'nde ülkenin ilk "İlaç Mühendisliği" dersini başlatmakta önemlibir girdiye sahiptir. Bu öncü ders ilk olarak 2007 yılında seçmeli ders olarak başladı ve daha sonra 2010 yılında Türk Yüksek Öğretim Konseyi'nin 2011 yılında yüksek lisans programı olarak onayını aldı.Bir diğer altını çizmemiz gereken de birliğimizin lise eğitimindeki katkılarıdır. ISPE Türkiye Birliği ile Milli Eğitim Bakanlığı Teknik Mesleki Eğitim Genel Müdürlüğü arasında aktif işbirliği sonucunda, 2008 yılında Kadırga Meslek Lisesi'nde Türkiye'de ilk kez "Farmasötik üretim teknisyeni" müfredatı başlatılmıştır. Kadırga Meslek Lisesi, ilaç endüstrisinin ihtiyaç duyduğu nitelikli teknik personel yetiştirmeyi amaçlayan bu yeni projenin uygulanması için pilot okul olarak seçildi.ISPE Türkiye Birliği tarafından, Türkiye'deki Eczacılık Teknisyeni eğitimine uygulamalı deneyim kazandırmak için çeşitli ilaç şirketlerinin desteğiyle "Farmasötik Üretim Teknisyeni Eğitim Laboratuvarı” kuruldu. Gönüllülerimizin de katkılarıyla ilaç endüstrisinin çeşitli konularında seminerler sunarak öğrencilerin eğitimine destek vermeye devam ediyoruz. Yerel düzeyde, ISPE Türkiye Birliği, Türkiye İlaç Sektörünün “Altın Havan 2011 Ödülü” ile onurlandırılmıştır. Lise düzeyinde Farmasötik Üretim Teknisyeni projesinde ve üniversitelerde tanıtılan Farmasötik Mühendislik müfredatındaki başarılarından dolayı ödül alan ISPE Türkiye Birliği’nin, eğitim projelerine gittikçe artan bir katkıyla devam etmesi bekleniyor. ISPE’nin küresel stratejisine uygun olarak, yerel sağlık kurumumuz: Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (TMMDA) ile yakın temas halinde çalışıyoruz. Müfettişlerin ve düzenleyicilerin etkinliklerimize sık sık ana konuşmacı olarak katılmasına ek olarak, 2017 yılında Ajansın talebi üzerine, Ajansın delegeleri için Dr. Antonio Moreira'in da izniyle, Maryland Üniversitesi, Baltimore İlçesinde (UMBC) - USA özel bir biyoteknoloji eğitimi düzenledik.Birliğimizin bir diğer önemli başarısı, en son yerel GAMP uygulama Topluluğu (CoP) olan çeşitli çalışma gruplarının kurulması olmuştur. ISPE Türkiye GAMP CoP için resmi açılış etkinliği, ISPE'NİN GAMP Global Yönlendirme Komitesi Başkanı Chris Reid, ISPE GAMP Avrupa Yönlendirme Komitesi Başkanı Heather Watson ve ISPE GAMP Editoryal İnceleme Kurulu Başkanı Chris Clark'ın katılımıyla 17 Aralık 2018 tarihinde gerçekleştirildi. Son zamanlardaki ilk yerel GAMP forumunu 11 Nisan 2019'da “Üretim ve Laboratuvar Ekipmanları için Veri Bütünlüğü” konusuyla yüz katılımcının katılması ile düzenledik.ISPE Türkiye Birliği, ABD Atlanta kentinde düzenlenen 2016 yıllık toplantısında, ilaç endüstrisinin gelişimine yönelik üyeliğe hizmet ve yenilikçi katkılar için "Yılın Birliği Ödülü" ile tanınmıştır. Bu ödülü, 2007'de aldığımız ilk “Yılın Birliği” tanınmasından sonraki ikinci kez, üyelik profilinin hızlı büyümesine dayanan bağlı kuruluşumuzun kuruluşundan sadece 2 yıl sonra almaktan gurur duyuyoruz.2020 yılında birliğimizin 15. Yıldönümünü kutlamak için sabırsızlanıyoruz. Mevcut ve gelecekteki ortaklıklar ile Türk ilaç sektörünün ilerleyen küresel ilaç dünyasının dinamik ve katkıda bulunan bir ortak olmasını sağlamak en önemli görevlerimizden biri. Ayrıca bu tür çabaların devam edeceğini net olarak ifade edebiliriz.