COVÄ°D-19 NEDEN BAZILARI Ä°ÇÄ°N DAHA ÖLÜMCÜL?
Sonunda COVID-19’un Neden Sadece Bazıları Ä°çin Oldukça Ölümcül OlduÄŸunu Moleküler Açıdan ÖÄŸrenebiliriz.
MIKE MCRAE
25 EYLÜL 2020
COVID-19 nedeniyle kaybedilen milyonlarca can arasında ÅŸuana kadar öÄŸrendiklerimize uymayan hikayeler var. SaÄŸlıklı vücutlar, genç ve en iyi hallerinde olan bireyler bile virüse, sanki savunmasızlarmış gibi kolayca yenilebiliyorlar. Riskli yaÅŸ grubunda bulunan bazı diÄŸer kiÅŸiler içinse, virüs yalnızca hafif semptomlar üreterek vücudu terk edebiliyor .
Ä°ki yeni çalışmada araÅŸtırmacılar, virüsün neden bu kadar ölümcül olduÄŸunu açıklamaya yardımcı olabilecek önemli bir bağışıklık sistemi mekanizması belirlediler. (Ancak yalnızca bazı insanlar için.)
AraÅŸtırma ayrıca erkeklerin neden virüsten kadınlardan daha ÅŸiddetli etkilendiÄŸine dair ilk moleküler açıklamayı sunuyor.
Her iki makale de tip I interferonların (IFN'ler) COVID-19 sonuçlarındaki bu önemli farkta rol oynadığına iÅŸaret ediyor. IFN'ler, enfekte olmuÅŸ hücrelerin kendilerini enfekte eden her ÅŸeyin yayılmasını durdurmaya yardımcı olmak için ürettikleri proteinlerdir.
Ancak bazı insanlar için interferonların iÅŸleri kesintiye uÄŸrar.
Yeni çalışmalardan biri, ÅŸiddetli COVID-19 semptomları ile sonuçlanan saÄŸlıklı insanların yüzde 10'undan fazlasının, hastanın kendi IFN'lerine saldıran ve SARS-CoV-2 virüsüyle doÄŸru ÅŸekilde savaÅŸmalarını engelleyen antikorlara sahip olduÄŸunu gösterdi.
DiÄŸer çalışma ise ÅŸiddetli semptomlarla hastaneye kaldırılan hastaları inceledi - bazıları hala 20'li yaÅŸlarında - ve IFN'lerin düzgün çalışmasını durduran en az yüzde 3,5'inin genetik mutasyon taşıdığını buldu.
Bu potansiyel mekanizmalar sadece Covid-19'un ciddi vakalarında oranları açıklayabilirken, yüzbinleri olmasa da yine de onlarca hayatı kurtarabilecek bir keÅŸif olabilir. "Bu buluÅŸlar Covid-19'da hayati tehlikeye neden olan Tip 1 interferon bozulmasında ilgi uyandıran bir kanıt saÄŸlayabilir." diyor Rockefeller Üniversitesi St. Giles Ä°nsan GenetiÄŸi ve Enfeksiyon Hastalıkları Laboratuvarı BaÅŸhekimi Doktor Jean-Laurent Casanova.
"En azından bu teori için, bu gibi interferon problemleri var olan engelleyiciler ve ilaçlarla tedavi edilebilir. COVID Human Genetic Effort'un bir parçası olarak büyük bir uluslararası araÅŸtırmacı ekibiyle iÅŸbirliÄŸi yapan Casanova ve meslektaÅŸları, test ettikleri 987 COVID-19 hastasından en az 101'inde vücutlarının kendi IFN proteinlerinden birini veya birkaçını yanlışlıkla nötralize eden bir antikor belirledi ( Yüzde 10.2).
Bağışıklık sisteminin kendisini sabote ettiÄŸini ve interferonların iÅŸlerini düzgün bir ÅŸekilde yapmalarını engellediÄŸini ilk kez görmüyoruz. Staphylococcus türlerinin neden olduÄŸu bazı bakteriyel enfeksiyonlar, vücudun antikor üretimi kendi interferon savunmasına karşı olduÄŸu zaman çoÄŸunlukla ÅŸiddetini arttırır. Bu kendi kendine sabotaj, hepatit gibi enfeksiyonlar için interferon ile tedavi edilen kiÅŸilerde ayrıca doÄŸuÅŸtan bağışıklık hastalığı olan deri veremli kadınlarda kaydedilmiÅŸtir. Bu sonuca ulaÅŸmak COVID'in en çok yaÅŸamını tehdit ettiÄŸi 10 kiÅŸiden birini açıklayabilir, sadece bir tedavi yöntemi saÄŸlamakla kalmayıp aynı zamanda topluluÄŸumuzda kimin en çok risk altında olduÄŸunu daha iyi belirler.
Aynı zamanda baÅŸka bir kafa karıştırıcı koronavirüs gizemini açıklamanın bir yolunu buluyor. Stuart Tangye, "Ä°lginç bir ÅŸekilde, bu nötralize edici oto-antikorlara sahip hastaların yüzde 94'ü erkekti, bu da erkeklerin neden ÅŸiddetli COVID-19'a daha duyarlı olduklarını açıklayabilir," diyor.
Ä°kinci çalışma, interferon proteinleri için genlerin de vücudun çıkarlarına aykırı olabileceÄŸini buldu.
YaÅŸamı tehdit eden COVID-19 vakaları olan 659 hastanın genlerinin asemptomatik veya iyi huylu enfeksiyonları olan 534 bireyle karşılaÅŸtırılması, IFN'nin anti-influenza aktivitesinin ayrılmaz bir parçası olduÄŸu bilinen dizilerde 13 anormalliÄŸin tanımlanmasıyla sonuçlandı.
Bu ‘iÅŸlev kaybı’ mutasyonları hastaların sadece 23ünde ya da grubun yüzde 3,5luk kısmında görüldü, ama araÅŸtırma nüfusun küçük kısmında olsa bile güçlü bir delil yaratır, bu kritik bağışıklık yolunda bir bozukluk saÄŸlıklı bir hastada bile ölüme yol açabilir.
Avustralya'daki Murdoch Çocuk AraÅŸtırma Enstitüsü'nden tıbbi genetikçi John Christodoulo: ”Sars-Cov-2 virüsünün insanları farklı ÅŸekilde etkilemesi kafa karıştırıcı. Bu virüs semptomsuz ve sessiz bir ÅŸekilde ortadan kaybolabilir veya birkaç gün içerisinde öldürebilir. Bu farklılıklar, hastaların tip I interferon yapma yeteneÄŸini bozarak COVID-19 enfeksiyonuna karşı koruma yeteneklerini zayıflattı.”
Ä°ki çalışma birleÅŸtirildiÄŸinde, koronavirüs bulmacasının kritik parçalarını doldurarak, onun görünüÅŸte tuhaf bir ÅŸekilde nasıl yayılıp zarar verdiÄŸini açıklığa kavuÅŸturuyor. Daha iyi tedaviler ve teÅŸhisler bir yana, virüsün tanıdık bir tarafını da ortaya çıkarıyorlar : Ölümcül olsa da, tamamen yeni deÄŸil.
Bulgular ne kadar önemli olsa da, saÄŸlıkları son zamanlarda zirvede olan, çok az acı çeken dilimde olduklarından emin olan kiÅŸilerin çok sayıdaki ölümlerini düÅŸünmemek zor. Onların arasında hala çözülmesi gereken gizemler var.