COVİD-19 NEDEN BAZILARI İÇİN DAHA ÖLÜMCÜL?
Sonunda COVID-19’un Neden Sadece Bazıları İçin Oldukça Ölümcül Olduğunu Moleküler Açıdan Öğrenebiliriz.
MIKE MCRAE
25 EYLÜL 2020
COVID-19 nedeniyle kaybedilen milyonlarca can arasında şuana kadar öğrendiklerimize uymayan hikayeler var. Sağlıklı vücutlar, genç ve en iyi hallerinde olan bireyler bile virüse, sanki savunmasızlarmış gibi kolayca yenilebiliyorlar. Riskli yaş grubunda bulunan bazı diğer kişiler içinse, virüs yalnızca hafif semptomlar üreterek vücudu terk edebiliyor .
İki yeni çalışmada araştırmacılar, virüsün neden bu kadar ölümcül olduğunu açıklamaya yardımcı olabilecek önemli bir bağışıklık sistemi mekanizması belirlediler. (Ancak yalnızca bazı insanlar için.)
Araştırma ayrıca erkeklerin neden virüsten kadınlardan daha şiddetli etkilendiğine dair ilk moleküler açıklamayı sunuyor.
Her iki makale de tip I interferonların (IFN'ler) COVID-19 sonuçlarındaki bu önemli farkta rol oynadığına işaret ediyor. IFN'ler, enfekte olmuş hücrelerin kendilerini enfekte eden her şeyin yayılmasını durdurmaya yardımcı olmak için ürettikleri proteinlerdir.
Ancak bazı insanlar için interferonların işleri kesintiye uğrar.
Yeni çalışmalardan biri, şiddetli COVID-19 semptomları ile sonuçlanan sağlıklı insanların yüzde 10'undan fazlasının, hastanın kendi IFN'lerine saldıran ve SARS-CoV-2 virüsüyle doğru şekilde savaşmalarını engelleyen antikorlara sahip olduğunu gösterdi.
Diğer çalışma ise şiddetli semptomlarla hastaneye kaldırılan hastaları inceledi - bazıları hala 20'li yaşlarında - ve IFN'lerin düzgün çalışmasını durduran en az yüzde 3,5'inin genetik mutasyon taşıdığını buldu.
Bu potansiyel mekanizmalar sadece Covid-19'un ciddi vakalarında oranları açıklayabilirken, yüzbinleri olmasa da yine de onlarca hayatı kurtarabilecek bir keşif olabilir. "Bu buluşlar Covid-19'da hayati tehlikeye neden olan Tip 1 interferon bozulmasında ilgi uyandıran bir kanıt sağlayabilir." diyor Rockefeller Üniversitesi St. Giles İnsan Genetiği ve Enfeksiyon Hastalıkları Laboratuvarı Başhekimi Doktor Jean-Laurent Casanova.
"En azından bu teori için, bu gibi interferon problemleri var olan engelleyiciler ve ilaçlarla tedavi edilebilir. COVID Human Genetic Effort'un bir parçası olarak büyük bir uluslararası araştırmacı ekibiyle işbirliği yapan Casanova ve meslektaşları, test ettikleri 987 COVID-19 hastasından en az 101'inde vücutlarının kendi IFN proteinlerinden birini veya birkaçını yanlışlıkla nötralize eden bir antikor belirledi ( Yüzde 10.2).
Bağışıklık sisteminin kendisini sabote ettiğini ve interferonların işlerini düzgün bir şekilde yapmalarını engellediğini ilk kez görmüyoruz. Staphylococcus türlerinin neden olduğu bazı bakteriyel enfeksiyonlar, vücudun antikor üretimi kendi interferon savunmasına karşı olduğu zaman çoğunlukla şiddetini arttırır. Bu kendi kendine sabotaj, hepatit gibi enfeksiyonlar için interferon ile tedavi edilen kişilerde ayrıca doğuştan bağışıklık hastalığı olan deri veremli kadınlarda kaydedilmiştir. Bu sonuca ulaşmak COVID'in en çok yaşamını tehdit ettiği 10 kişiden birini açıklayabilir, sadece bir tedavi yöntemi sağlamakla kalmayıp aynı zamanda topluluğumuzda kimin en çok risk altında olduğunu daha iyi belirler.
Aynı zamanda başka bir kafa karıştırıcı koronavirüs gizemini açıklamanın bir yolunu buluyor. Stuart Tangye, "İlginç bir şekilde, bu nötralize edici oto-antikorlara sahip hastaların yüzde 94'ü erkekti, bu da erkeklerin neden şiddetli COVID-19'a daha duyarlı olduklarını açıklayabilir," diyor.
İkinci çalışma, interferon proteinleri için genlerin de vücudun çıkarlarına aykırı olabileceğini buldu.
Yaşamı tehdit eden COVID-19 vakaları olan 659 hastanın genlerinin asemptomatik veya iyi huylu enfeksiyonları olan 534 bireyle karşılaştırılması, IFN'nin anti-influenza aktivitesinin ayrılmaz bir parçası olduğu bilinen dizilerde 13 anormalliğin tanımlanmasıyla sonuçlandı.
Bu ‘işlev kaybı’ mutasyonları hastaların sadece 23ünde ya da grubun yüzde 3,5luk kısmında görüldü, ama araştırma nüfusun küçük kısmında olsa bile güçlü bir delil yaratır, bu kritik bağışıklık yolunda bir bozukluk sağlıklı bir hastada bile ölüme yol açabilir.
Avustralya'daki Murdoch Çocuk Araştırma Enstitüsü'nden tıbbi genetikçi John Christodoulo: ”Sars-Cov-2 virüsünün insanları farklı şekilde etkilemesi kafa karıştırıcı. Bu virüs semptomsuz ve sessiz bir şekilde ortadan kaybolabilir veya birkaç gün içerisinde öldürebilir. Bu farklılıklar, hastaların tip I interferon yapma yeteneğini bozarak COVID-19 enfeksiyonuna karşı koruma yeteneklerini zayıflattı.”
İki çalışma birleştirildiğinde, koronavirüs bulmacasının kritik parçalarını doldurarak, onun görünüşte tuhaf bir şekilde nasıl yayılıp zarar verdiğini açıklığa kavuşturuyor. Daha iyi tedaviler ve teşhisler bir yana, virüsün tanıdık bir tarafını da ortaya çıkarıyorlar : Ölümcül olsa da, tamamen yeni değil.
Bulgular ne kadar önemli olsa da, sağlıkları son zamanlarda zirvede olan, çok az acı çeken dilimde olduklarından emin olan kişilerin çok sayıdaki ölümlerini düşünmemek zor. Onların arasında hala çözülmesi gereken gizemler var.