MUTASYONA UĞRAMIŞ NEANDERTAL GEN İNSANLARI DAHA DUYGUSAL YAPABİLİYOR
Dünyanın dört bir yanındaki insanların genomlarına dağılmış bir Neandertal 1 soyunun kalıntılarını bulabiliriz. Bazılarında bu gen hastalığa dayanıklılık sağlar veya benzersiz bir kafa şekli verir. Nadiren de olsa Neandertellerin hassas tarafına sahip olduğumuz gözlemleniyor.
Evrimsel genetikçiler bazı sinirlerin uyarımında rol oynadığı bilinen Neandertal DNA’sının genetik varyasyonunu yakından incelediler, genin bu özel formunun ortaya çıkarılması daha fazla acı hissetmelerine yol açtı.
Yarım milyon modern İngiliz genomundan oluşan bir veri tabanı araştırmasına göre, insanların yaklaşık yüzde 0,4’ünün hala bu mutasyona uğramış versiyonun bir kopyasını taşıdığını ortaya çıkardı. Elbette, geni taşıyan bireyler ortalama İngiliz bir insandan daha çok ağrı semptomları yaşama eğilimindeydi.
“Geliştirilmiş sekanslama teknolojisi Neandertal kalıntılarından bulunan benzeri görülmemiş DNA ayrıntılarını ortaya çıkardığı için, bu son yıllarda gerçekleştirebildiğimiz türden bir çalışma.” Ekip tarafından deşifre edilen
diziler arasında Nav1.7 2 adında protein yapmaktan sorumlu bir gen vardı. Bu çalışma Max Planck Evrimsel Antropoloji Enstitüsü'nde Svante Pääbo ve Stockholm'deki Karolinska Enstitüsü'nden Alman Hugo Zeberg tarafından yönetildi.
Sinir hücresi zarının içinde bulunan Nav1.7 sodyum için geçit görevi görür, acı verici olarak yorumladığımız dürtülerin tetikleme noktasını belirlemede önemli bir rol oynamaktadır. Bu kanal olmasaydı hiç rahatsızlık hissetmezdik. Ancak Nav1.7’nin bazı varyasyonları diğer yöndeki hassasiyeti uçurur, çok daha kolay açılır ve kronik ağrıya neden olur.
Zeberg, Nature haberlerinde Ewen Callaway’e “İnsanlar bunu bir sinir düğmesi olarak tanımladılar ve sinir liflerindeki ağrının kazanımını ayarladılar.” olarak açıkladı.
Genin bir versiyonu Neandertal genomlarında bulundu. Araştırmacılar bu genin proteinde üç amino asidi değiştirecek mutasyona sahip olduğunu keşfetti.Bu değişikliklerin Nav1.7’de büyük fark yaratıp yaratmayacağını belirlemek için kurbağa yumurta dizisine ve insan böbrek dokusuna yerleştirdiler.
Amino asitlerden herhangi birinin değiştirilmesinin büyük bir durum olmayacağı açıktı.
Ancak bu üç değişiklikle birlikte Nav1.7';yi, acı verici dürtüleri değiştirilmemiş
formlardan çok daha erken başlatabilen tetikleyici bir kanala dönüştürdü.
Nav1.7'nin Neandertal formunun modern insanlarda artan ağrı ile ilişkili olduğuna dair ipuçlarına rağmen, sonuçlar bize Neandertallerin ne hissettiğini ve bu dizinin neden ilk etapta evrimleştiğini söyleyemez .
Ağrı, çeşitli süreçlerden sorumlu bir dizi gen içeren, bazı insanlarda duyuları artıran ve diğerlerinde herhangi bir rahatsızlığı ortadan kaldıran karmaşık bir fenomendir. Plaketlerine gömülü bulunan ağrı kesicilerin kanıtları göz önüne alındığında Neandertallerin rahatsızlık duyduklarından eminiz. Neandertaller arasında yaralanmaları ve sakatlığı sağlığa kavuşmak için büyük özen gösterildiği açıktı.
Bu yüzden biraz spekülasyon yapma özgürlüğünü ele alacak olsaydık, bu ağrı düğmesinin seviyesini açmanın, bazı oldukça acımasız ortamlarda travma ile karşı karşıya kalan tıknaz hominin kuzenlerimiz için kullanışlı olabileceğini hayal etmek zor değil.
Yaralı bir bacağın üzerinde yürümek veya enfekte bir dişi daha da iltihaplanmakla sonuçlandırmak yerine, Neandertaller erkenden dinlenmeye, belki de hızlı bir şekilde iyileşmelerine yardımcı olmak için sağlam bir aile ağına güvenmiş olabilirler. Genomlarının geri kalanında ipuçları aramak bize hayatlarını nasıl yaşadıkları hakkında daha fazla bilgi verebilir.
Aile ağacımızın iki dalının ne sıklıkta üretildiği göz önüne alındığında, genlerini anlamak da bize kendi tarihimizi daha net bir şekilde anlamamızı sağlar. Neandertallerin kaybolması bir talihsizlik oldu. Modern insanlara hassaslıkla geçinebilme konusunda bir iki şey öğretebilirlerdi.
Bu araştırma Current Biology'de yayınlandı.
[1]Neandertal ya da Neandertal insanı: günümüzden yaklaşık 200 bin ila 28 bin yıl önce yaşamış insan türüdür.
[2]Nav1.7: insanlarda sodyum iyon kanalı, SCN9A geni tarafından kodlanıyor. Genellikle iki tip nöronda yüksek seviyelerde ifade edilir: nosiseptif (ağrı) nöronlar dorsal kök ganglion (DRG) ve trigeminal gangliyon ve sempatetik gangliyon parçası olan nöronlarda gözlenir.
