DNA'NIZ COVID-19'A YAKALANMANIZI VEYA HASTALIÄžI AÄžIR GEÇÄ°RMENÄ°ZÄ° NASIL ETKÄ°LEYEBÄ°LÄ°R?
45.000'den fazla insan üzerinde yapılan bir araÅŸtırma, bazı insanların enfeksiyondan sonra neden hastalandığına dair ipuçlarını ortaya çıkarıyor.
Bazı insanlar, COVID-19’a yakalanma veya enfeksiyona yakalanırlarsa hastalığı ciddi bir ÅŸekilde geçirme olasılıklarını arttırdığı için DNA'larını suçlayabilir.
AraÅŸtırmacılar; COVID-19'lu 45.000'den fazla insan üzerinde yapılan bir araÅŸtırmada, artan SARS-CoV-2 enfeksiyon riski veya hastalığı daha ağır geçirme ihtimaliyle iliÅŸkili 13 genetik deÄŸiÅŸkeni ortaya çıkardı. 25 ülkede 3.300'den fazla araÅŸtırmacıdan oluÅŸan ekibin çalışması, 8 Temmuz'da Nature'da yayımlandı.
Varyantlardan bazıları önceki çalışmalarda ortaya çıkarılmıştı. ÖrneÄŸin, araÅŸtırmacılar kan grubu ile enfekte olma olasılığı arasında genetik bir baÄŸlantı olduÄŸunu bir kez daha doÄŸruladı. Ancak kan grubu 0 olan kiÅŸilerin neden hastalıktan biraz daha iyi korunduÄŸu hala bilinmiyor. Çalışma ayrıca TYK2 genini devre dışı bırakan bir deÄŸiÅŸkenin hastalığı ağır geçirme ve hastaneye yatış riskini artırdığını doÄŸruladı. Bu deÄŸiÅŸkenin otoimmün hastalığa karşı koruduÄŸu biliniyor, ancak insanları tüberküloza karşı daha savunmasız bırakıyor.
Ancak bilinmeyen bir iliÅŸki daha vardı: Ekip, FOXP4 adlı gendeki bir deÄŸiÅŸkenin COVID-19 ile iliÅŸkisinin daha ÅŸiddetli olduÄŸunu buldu. Bu deÄŸiÅŸkenin, genin aktivitesini arttırdığı fark edildi. Aynı zamanda akciÄŸer kanseri ve akciÄŸerlerde yara izi ve sertliÄŸe sebebiyet veren bir grup hastalık olan interstisyel akciÄŸer hastalığı ile baÄŸlantılı olduÄŸunu da bulundu. FOXP4 proteininin aktivitesini önleyen henüz geliÅŸtirilmemiÅŸ ilaçlar, insanların COVID-19'dan kurtulmasına yardımcı olabilir veya hastalığı ağır geçirmelerini önleyebilir.
Genetikçi Mark Daly, 7 Temmuz'da gerçekleÅŸen kısa bir basın toplantısında, genin hastalıkla iliÅŸkili versiyonunun Amerika'daki Asyalılar ve Latin popülasyonları arasında daha yaygın olduÄŸunu söyledi. Helsinki'deki Finlandiya Moleküler Tıp Enstitüsü'nden Daly, dünyanın dört bir yanından gelen farklı soylardan insanlar araÅŸtırmaya dahil edilmemiÅŸ olsaydı, bu baÄŸlantının asla keÅŸfedilemeyeceÄŸini de söyledi. Orta DoÄŸu'daki insanların yüzde 7'si, Amerika'daki Latinlerin yüzde 20'si ve DoÄŸu Asyalıların yüzde 32'si ile karşılaÅŸtırıldığında, Avrupa kökenli insanların yalnızca yüzde 2 ila yüzde 3'ü bu deÄŸiÅŸkeni taşıyor.
Kaynakça:
​
Saey, Tina Hesman. “How Your DNA May Affect Whether You Get COVID-19 or Become Gravely Ill.” Science News, 8 July 2021, www.sciencenews.org/article/coronavirus-covid-how-dna-genetic-risk-infection-severe-illness.